کد مطلب:34818 شنبه 1 فروردين 1394 آمار بازدید:19

گنجینه پرسمان » اعتقادات

فلسفة نزول آفات و بلاها مانند سيل و زلزله و غيره چيست؟ چرا اين حوادث در بعضي از نقاط روي مي‎دهد و بعضي ديگر سالم مي‎مانند؟ آيا فقط عده‎اي گناهكارند و عده‎اي ديگر بي​گناهند؟

قضاوت ما دربارة سود و زيان هر چيزي همواره نسبي است، آنچه سود خود ماست خوب و مفيد و آنچه بر زيان ماست بد و مضر ميدانيم و هرگز حساب نميكنيم كه فلان حادثه كه در سرنوشت ما اثر بدي گذاشته در اجتماع و آينده چه آثاري به بار خواهد آورد، زيرا يك مادّة شيميايي ممكن است براي ما سمّي مهلك محسوب شود، در صورتي كه ممكن است براي ديگري دارويي حياتبخش باشد و بالعكس… .



ولي آيا تنها سود و زيان ما ميتواند ملاك خوب و بد بودن يك موجود، يا يك حادثه باشد و يا اين كه براي قضاوت كلّي و نهايي بايد مجموعة تأثيرات اين حادثه را در تمام موارد در نظر بگيريم و روي هم رفته مورد نظر و مطالعه قرار دهيم؟



براي روشن شدن اين حقيقت به مثال سادة زير توجّه كنيد



هنگامي كه باران شديدي مي بارد، قهراً سود و زياني به بار مي آورد؛ قضاوت مردم دربارة آن مختلف است كساني كه در اثر جاري شدن سيل خانه يا مزرعة شان آسيب ديده ناله كنان ميگويند نمي دانم چرا اين بلاي ناگهاني متوجّه من شد!



و ديگران كه از بي آبي باغ و كشتشان رنج مي برند و اين باران باعث وفور آب قنات يا نهرشان شده است، ميگويند به به! چه نعمت بزرگي بود، خدا لطف خود را شامل حال ما كرده است!



ولي اگر مجموعة تأثيرات اين باران را در نظر بگيرند، همگي آن را «باران رحمت» مينامند نه قهر طبيعت.



بعلاوه برخي از بلاها نعمت بزرگي هستند كه ما از حقيقت آنها غافليم؛ مثلاً، بعضي بيماريهاست كه انسان در دوران عمر خود يك مرتبه به آن مبتلا ميشود، ولي اثر آن اين است كه در وجود بيمار براي هميشه مصونيّتي در مقابل آن بيماري يا بيماريهاي مشابه آن ايجاد مي كند.



اگر به همان لحظة ابتلا نگاه كنيم، آن را بلا ميناميم در صورتي كه اگر آثار آن را براي تمام عمر در نظر بگيريم، قطعاً نعمت خواهيم خواند.



يكي ديگر از فلسفة بروز بلاها، درك وجود نعمتهاست.



قابل انكار نيست كه ما در يك دريا از نعمت و موهبت الهي غرق هستيم، ولي وجود بيشتر آن نعمتها را، درك نمي كنيم؛ مگر در صورتي كه موقتاً آن نعمت از ما سلب شود.



بنابراين، براي اين كه بشر به مواهب بي‎شمار زندگي توجّه خاصّي پيدا كند و از آنها و خداوند موهبت بخش خود قدرداني كند، گاه و بيگاه تغيير مختصري در آنها واقع ميشود تا ما را به اين حقيقت بزرگ و ارزنده واقف سازد. اين تغييرات مختصر و موقّتي همان است كه ما آن را «بلا» ميناميم.



امّا اين كه چرا اين بلاها در برخي از نقاط جهان واقع ميشود؟



بايد توجّه داشت كه بلاها نيز منشأ طبيعي دارند، هر كجا شرايط ايجاب بكند بلا رخ ميدهد.



همان طور كه در روايتها نيز آمده است، يكي از شرايط نزول بلا، شيوع برخي از گناهان بزرگ در ميان مردم است؛ در دعاي كميل چنين مي​خوانيم «اَللّهُمَّ اغْفِرْ ليَ الذُّنُوبَ الَّتي تُغّيِّرُ النِّعَمَ، اَللّهُمَّ اغْفِرْ لِيَ الذُّنُوبَ الَّتي تُنْزِلُ الْبَلاءَ …»



[بارخدايا! گناهان مرا ببخش كه نعمتها را دگرگون ميكند، بارالها! آن گناهان ما را بيامرز كه موجب نزول بلا ميشود!.]



قرآن نيز ميفرمايد « وَاتَّقُوا فِتْنَهً لا تُصيِبَنَّ الَّذينَ ظَلَمُوا مِنْكُمْ خاصَّهً» [و از فتنه اي بپرهيزيد كه تنها به ستمكاران شما نميرسد]( بلكه همه را فراخواهد گرفت، چرا كه ديگران سكوت اختيار كردند.)

---

معارف اسلام


ايت الله مكارم شيرازي